Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), từng bước hiện đại hóa nền hành chính nhà nước là xu hướng tất yếu trong bối cảnh cách mạng khoa học - công nghệ phát triển mạnh mẽ hiện nay. Trên cơ sở đó, hình thành hệ thống thông tin điện tử của Chính phủ, góp phần nâng cao tính minh bạch trong hoạt động của Chính phủ, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn. Một trong những hoạt động ứng dụng CNTT vào hiện đại hóa nền hành chính nhà nước đó là dự án sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân (CCCD) gắn chíp điện tử.

Dự án sản xuất, cấp và quản lý CCCD có gắn chíp điện tử do Bộ Công an triển khai trên toàn quốc dự kiến bắt đầu thực hiện từ tháng 01/2021 và hoàn thành vào đầu tháng 7/2021, theo đó cả nước sẽ cấp khoảng 50 triệu thẻ CCCD có gắn chíp điện tử. Dự án hướng đến xây dựng cơ sở dữ liệu CCCD thống nhất trên toàn quốc, thực hiện thu nhận, quản lý dữ liệu đăng ký CCCD tự động trên cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, giúp lưu trữ, truy xuất, chia sẻ, tìm kiếm thông tin nhanh chóng và tiện lợi nhất. Qua đó phục vụ hoàn thiện dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDLQG) về dân cư, nâng cao chất lượng công tác quản lý Nhà nước về an ninh trật tự (ANTT), tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện thủ tục hành chính và các giao dịch dân sự; hướng tới xây dựng Chính phủ điện tử, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế, xã hội của cả nước, góp phần phục vụ hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm.   

Tuy nhiên, khi Dự án chuẩn bị đưa vào thực hiện vẫn còn một số ý kiến trái chiều được chia sẻ trên môi trường mạng xã hội Zalo, Facebook…như: Việc gắn chíp thẻ CCCD khác nào gắn chíp điện tử cho người mang thẻ! Muốn biết người này đi những đâu? vào lúc nào? cùng với những ai? chỉ cần ngồi tra định vị là biết ngay chi tiết. Hoặc cũng giống với cách ở một số nước tiên tiến thường gắn chíp điện tử cho các phạm nhân thi hành án tại gia… Do vậy, để Dự án được thực hiện đạt hiệu quả như mong muốn, mỗi cá nhân cần hiểu rõ những nội dung sau về CCCD gắn chíp:

1. Những người phải đổi sang thẻ CCCD có gắn chíp?

Nhiều người hiểu lầm rằng, khi thẻ CCCD gắn chíp được ban hành, tất cả mọi công dân (dù là đang dùng CMND hay CCCD có mã vạch) đều phải đồng loạt đi đổi sang CCCD có gắn chíp.

Điều này là không đúng! Thực tế chỉ có những người có CMND hoặc CCCD bị hết hạn, hoặc bị mất, hỏng mới phải đi đổi sang loại CCCD gắn chíp. Khi CCCD gắn chíp được đưa vào sử dụng thì sẽ song song tồn tại các loại giấy tờ tùy thân sau: CMND 9 số, CMND 12 số, CCCD mã vạch và CCCD gắn chíp.

2. Đổi sang CCCD gắn chíp, người dân được lợi gì?     

Thẻ CCCD có gắn chíp điện tử có độ bảo mật cao, dung lượng lưu trữ lớn, cho phép tích hợp nhiều ứng dụng đi kèm như: Ứng dụng chữ ký số, hạ tầng khóa bảo mật công khai, ứng dụng sinh trắc học, ứng dụng mật khẩu một lần,… có thể được sử dụng và kết nối rộng rãi cho các dịch vụ công cộng và tư nhân.

Đáng chú ý, khi thẻ CCCD gắn chíp điện tử có tích hợp đầy đủ các thông tin, lúc đó người dân đi giao dịch và làm các thủ tục sẽ không phải mang nhiều loại giấy tờ mà chỉ cần dùng thẻ CCCD có gắn chíp thì sẽ thực hiện được các giao dịch.

Ngoài ra, việc tích hợp chíp trên CCCD đem lại tính linh hoạt khi cần bổ sung hoặc sửa đổi thông tin trên thẻ sau khi phát hành bởi cơ quan Công an. Dữ liệu trên chíp có thể được truy cập ngay lập tức mà không bị phụ thuộc vào kết nối mạng thông qua các thiết bị cho phép đọc thông tin trên chíp giúp cho việc xác thực danh tính được thực hiện ngay, hạn chế tối đa việc giả mạo danh tính.

Phải khẳng định rằng, gắn chíp điện tử thay vì mã vạch vào thẻ CCCD là áp dụng thành tựu của khoa học kỹ thuật vào thực tế đời sống xã hội. Trước đây chúng ta chưa triển khai bởi chưa có điều kiện, nay các doanh nghiệp trong nước đã làm chủ được công nghệ với giá thành rẻ, là thời điểm thích hợp để triển khai.

Việc áp dụng thẻ CCCD gắn chíp cũng nhằm thực hiện chủ trương Chính phủ điện tử. Mục đích nhằm tạo ra nhiều tiện ích cho người dân khi thực hiện các giao dịch hành chính, không phải mang nhiều loại giấy tờ tới các cơ quan hành chính như trước đây. Thẻ CCCD gắn chíp có độ bảo mật cao, lưu trữ được nhiều trường thông tin hơn và có thể tích hợp thêm các thông tin của các bộ, ngành khác về bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bằng lái xe… Sử dụng thẻ CCCD gắn chíp, có thể phòng tránh được việc các loại giấy tờ bị giả mạo, nếu không may bị mất thẻ CCCD kẻ gian cũng không sử dụng được, không giống như chứng minh nhân dân trước đây.

3. Đổi sang CCCD gắn chip, có cần làm lại các giấy tờ khác?

Theo đại diện Bộ Công an, việc đổi sang CCCD gắn chíp không gây ảnh hưởng gì tới các loại giấy tờ đang dùng số CCCD mã vạch trước đó. Vì thực tế, số trên CCCD gắn chíp với số trên CCCD mã vạch là giống nhau, do đó, công dân không phải đi đổi lại các giấy tờ. Tương tự, sau khi được cấp CCCD gắn chíp, công dân vẫn có thể thực hiện các giao dịch đã sử dụng số CCCD trước đây bình thường.

4. Mất thẻ CCCD gắn chip có sao không?

Như phân tích ở trên, thẻ CCCD gắn chíp tích hợp rất nhiều thông tin cá nhân của công dân. Theo đó, nhiều công dân bày tỏ sự lo ngại nếu như đánh mất thẻ và rơi vào tay kẻ trộm, liệu có vấn đề gì không? Đối với thẻ CCCD gắn chíp mức độ bảo mật của chíp rất cao nên thông tin định danh của công dân trên thẻ là không thể thay đổi, không thể giả mạo được. Chỉ có chủ sở hữu thẻ mới sử dụng được, nếu có bị mất cũng không bị ảnh hưởng gì.

5. Dự kiến một số thông tin về thẻ CCCD gắn chíp:

5.1. Hình dáng, kích thước: Thẻ CCCD gắn chíp hình chữ nhật, bốn góc được cắt tròn, chiều dài 85,6 mm, chiều rộng 53,98 mm, độ dày 0,76 mm.

5.2. Nội dung

a) Mặt trước thẻ CCCD gắn chíp gồm các thông tin sau:

Bên trái, từ trên xuống: hình Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đường kính 12mm; ảnh của người được cấp thẻ Căn cước công dân cỡ 20 x 30mm; có giá trị đến/date of expiry;

Bên phải, từ trên xuống: CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM/SOCIALIST REPULIC OF VIET NAM; Độc lập - Tự do - Hạnh phúc/Independence - Freedom - Happiness; dòng chữ “CĂN CƯỚC CÔNG DÂN/Identity Card”; biểu tượng của thẻ căn cước công dân gắn chíp điện tử; số/no; họ và tên/full name; ngày sinh/date of birth; giới tính/sex; quốc tịch/nationality; quê quán/place of birth; nơi thường trú/place of residence;

b) Mặt sau thẻ CCCD gắn chíp gồm các thông tin sau:

Bên trái, từ trên xuống: đặc điểm nhân dạng/personnal identification; ngày, tháng, năm cấp thẻ Căn cước công dân/ date, month, year; chức danh của người có thẩm quyền cấp thẻ/director general of police department for adminstrative managerment of social order; chữ ký, họ và tên của người có thẩm quyền cấp thẻ; dấu có hình Quốc huy của cơ quan cấp thẻ Căn cước công dân; chíp điện tử.

Bên phải, từ trên xuống: có 2 ô vân tay ngón trỏ trái/left index finger và vân tay ngón trỏ phải/right index finger của người được cấp thẻ căn cước công dân.

Dòng mã ICAO, mã QR code.     

5.3. Quy cách

a) Hai mặt của thẻ CCCD in hoa văn màu xanh chuyển ở giữa màu vàng đến xanh. Nền mặt trước thẻ gồm: Bản đồ, trống đồng, các hoa văn họa tiết truyền thống trang trí. Nền mặt sau thẻ gồm: Các hoa văn được kết hợp với hình ảnh hoa sen và các đường cong vắt chéo đan xen.

b) Quốc huy và ảnh của công dân được in màu trực tiếp trên thẻ CCCD.

c) Màu sắc của các chữ trên thẻ CCCD

Dòng chữ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM/SOCIALIST REPULIC OF VIET NAM; Độc lập - Tự do - Hạnh phúc/Independence - Freedom - Happiness; dòng chữ “CĂN CƯỚC CÔNG DÂN/Identity Card”; biểu tượng của thẻ Căn cước công dân gắn chíp điện tử; số/no; họ và tên/full name; ngày sinh/date of birth; giới tính/sex; quốc tịch/nationality; quê quán/place of birth; nơi thường trú/place of residence; đặc điểm nhân dạng/personnal identification; ngày, tháng, năm / date, month, year; chức danh của người có thẩm quyền cấp thẻ/director general of police department for adminstrative managerment of social order màu xanh.

Dòng chữ “CĂN CƯỚC CÔNG DÂN” màu đỏ; số thẻ Căn cước công dân màu đen.

Các thông tin của người được cấp thẻ CCCD; ngày, tháng, năm hết hạn sử dụng; ảnh vân tay ngón trỏ trái, ảnh vân tay ngón trỏ phải; thông tin về đặc điểm nhân dạng của người được cấp thẻ CCCD; ngày, tháng, năm được cấp thẻ CCCD; họ, chữ đệm và tên, chữ ký của người có thẩm quyền cấp thẻ CCCD; thông tin được được mã hóa màu đen.

d) Phôi bảo an được gắn ở mặt trước thẻ CCCD.

đ) Chíp điện tử lưu trữ thông tin cơ bản của công dân được gắn ở mặt sau thẻ CCCD.

5.4.Chất liệu:Thẻ CCCD gắn chíp được sản xuất bằng chất liệu nhựa, ngoài cùng của hai mặt có phủ lớp màng nhựa mỏng trong suốt.

5.5.Ngôn ngữ khác trên thẻ CCCD được quy định cụ thể khi Việt Nam ký kết điều ước hoặc thỏa thuận quốc tế cho phép công dân nước ký kết được sử dụng thẻ CCCD thay cho việc sử dụng hộ chiếu trên lãnh thổ của nhau.

Việc ứng dụng các thành tựu của khoa học, công nghệ vào công tác quản lý nhà nước trong đó cụ thể là sản xuất, cấp thẻ CCCD gắn chíp là hoàn toàn phù hợp với xu hướng hiện nay./.

                                                  Đại tá. Phạm Văn Sơn

                                         Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình